گرمازدگى، مشکل فصل تابستان

از جمله معضلات فصل تابستان، افزایش بروز مشکلاتى در قالب بیمارى است. گرمازدگى هم در این دسته جاى دارد.

در واقع گرمازدگى در دو فرم اصلى پدیدار مى شود:

1- گرمازدگى خفیف که در واقع کم طاقتى هاى ناشى از گرماست و با وجود آنکه علائمى شبیه به بیمارى گرمازدگى شدید دارد، ولى پس از اقدامات درمانى ابتدایى، به سرعت از بین مى رود.

2- گرمازدگى حاد که در صورت عدم مداواى سریع، پیامدهاى خطرناک و گاهى کشنده را به همراه خواهد داشت.

چه خوب است بدانیم مسائل و مشکلات جسمى ناشى از گرما هیچ ارتباطى با میزان قوى بودن بدن فرد ندارد. حتى ورزشکاران نیز ممکن است در معرض این خطر قرار گیرند، زیرا گرمازدگى در هر دو نوع خود حاصل تغییراتى است که در اثر گرما در بدن ایجاد مى شود. به این معنا که هرچه بدن گرماى بیشترى دریافت کند، میزان تعریق آن بالاتر مى رود. در این صورت آب بدن به همراه عرق کاهش مى یابد. در برخى از موارد، تعریق زیاد حتى به کاهش نمک موجود در بدن نیز منجر شده و گرمازدگى حادى را سبب مى شود.

از جمله علائم گرمازدگى در هر دو نوع مى توان به تشنگى مفرط، کاهش اشتها ، سردرد، سرگیجه و حالاتى شبیه آنفلوآنزا به همراه تهوع و استفراغ اشاره کرد که البته در نوع حاد آن غش، افزایش ضربان قلب، عدم تمرکز و شوک نیز به موارد فوق اضافه مى شوند، ولى آنچه همواره توصیه مى شود پیشگیرى است:

- از حضور طولانى مدت در گرما بپرهیزید، به خصوص افرادى که از آستانه تحمل کمترى نسبت به گرما برخوردار بوده و یا پیش از این، به گرمازدگى مبتلا گشته اند.

- آب بنوشید. هنگامى که مجبور هستید ساعاتى را بیرون از خانه سپرى کنید، شیشه آبى به همراه برده و مرتب آب بنوشید.

 - میوه و سبزى مصرف کنید. اغلب میوه ها و سبزى ها حاوى کمى نمک و آب فراوان هستند که براى جلوگیرى از گرمازدگى مناسب است. البته قبل از مصرف، باید آنها را به خوبی با آب و مواد ضد عفونی کننده بشویید.

- قهوه و نسکافه مصرف نکنید، زیرا کافئین موجود در این نوشیدنی ها، کاهش مایعات بدن را سرعت بخشیده و میزان تعریق را بالا مى برد.

- سیگار نکشید. سیگار کشیدن سبب انقباض رگ ها شده و بر توانایى بدن شما براى سازش با گرماى محیطی که در آن قرار دارید، تاثیر منفى مى گذارد.

- از آب خنک استفاده کنید. شستن سر و گردن با آب خنک به کاهش دماى بدن کمک مى کند. البته لازم به ذکر است که آب خیلى سرد سبب انقباض رگ هاى خونى زیر پوست شده و در شرایطى که خون به سمت سطوح داخلى تر بدن حرکت مى کند، همزمان دماى منطقه را بالا مى برد. لذا آب سرد توصیه نمى شود.

- همیشه بادبزنى به همراه خود داشته باشید. باد زدن به وسیله بادبزن و یا حتى تکه ای مقوا و ... ، سبب بخار شدن عرق روى پوست و در نتیجه خنک شدن سطح آن شده و از افزایش دماى بدن جلوگیرى مى کند.

- از کلاه یا سایبان استفاده کنید. هر چه از تماس مستقیم پوست با اشعه خورشید کم کنید، تاثیر گرما کمتر خواهد بود. با توجه به آنکه رگ هاى خونى در منطقه ی سر و گردن به سطح پوست بسیار نزدیک هستند، دریافت و یا از دست دادن گرما نیز در آنها با سرعت بیشترى انجام مى گیرد. در نتیجه کلاه و یا هر پوشش دیگرى مانند آن بر روى سر مى تواند مانعى براى دریافت سریع گرما باشد. در برخى از کشورهاى با آفتاب سوزان، استفاده از چتر براى جلوگیرى از تاثیر گرماى خورشید بر بدن بسیار رایج است، ولى در کشور ما متاسفانه کارى عجیب به نظر مى آید.

- در انتخاب پارچه لباس هاى خود به لحاظ رنگ و جنس دقت کنید. در پارچه هایى که ترکیبى از مواد پلى استر و کتان هستند، تبادل هوا راحت تر از پارچه هاى 100 درصد کتان صورت مى گیرد، در نتیجه براى تابستان مناسب ترند. انتخاب لباس هایى با رنگ هاى روشن هم همواره براى انعکاس گرما توصیه مى شوند.

حالا اگر با توجه به سهل انگارى در انجام توصیه هاى ارائه شده، مشکل گرمازدگى به وجود آمد، باید دنبال به کارگیرى اقدامات اولیه و راهکارهایى جهت بهبودى و یا کاهش علائم تا مراجعه بیمار به پزشک باشیم.

از آنجا که علائم هر دو نوع گرمازدگى به هم شبیه است، تشخیص آنها از یکدیگر نیاز به گذشت اندکى زمان دارد. به این معنا که اگر پیامدهاى ناشى از گرمازدگى پس از خروج فرد از منطقه گرما و مراقبت هاى اولیه و گذشت نیم ساعت اثربخش نبود، فرد باید به پزشک مراجعه کند. البته در مورد علائمى مانند ضعف و غش، این مدت زمان 2 تا 5 دقیقه است، زیرا گرمازدگى حاد ممکن است سبب به کما رفتن بیمار شود.

در این مدت زمان شما مى توانید به توصیه هاى زیر عمل کنید:

- به جاى اینکه فرد را در آب سرد فرو برید، بر روى او آب سرد بپاشید. به این ترتیب آب سریع تر از روى پوست تبخیر شده و فرد زودتر خنک مى شود، یا اینکه حوله اى را در آب سرد فرو برده و بر روى بدن بیمار قرار دهید.

- فرد را به مکانى که در آنجا کولر و یا هر خنک کننده دیگرى وجود دارد، منتقل کنید.

- مادامى که فرد در هوشیارى به سر مى برد، او را مجبور به خوردن آب کنید.